Program obilježavanja počeo je služenjem Svete arhijerejske liturgije u Crkvi Svetog Vasilija Ostroškog.
Služen je parastos i položeni su vijenci kod spomen-obilježja u selu Krekovi, gdje je prije 143 godine podignut Hercegovački ustanak protiv Otomanskog carstva.
Obilježavanju 143 godine od “Nevesinjske puške”, prisustvovali su ministar rada i boračko-invalidske zaštite Milenko Savanović, ministar porodice, omladine i sporta Јasmina Davidović, te ostali predstavnici republičkih institucija i opštine Nevesinje.
Savanović je rekao da je u Prvom i Drugom svjetskom ratu, te devedesetih godina prošlog vijeka u BiH stradalo milion Srba, te poručio da je Republika Srpska jedini garant srpskog opstanka.
– Naše jedinstvo politike, vojske i naroda obezbijedilo je prvi put zapadno od Drine srpsku državu – Republiku Srpsku koja je jedina garancija da ćemo biološki opstati. Svi koji pokušavaju sa političkim mešetarenjima i pozivanjima na građanska prava, te zloupotrebljavanjem nečije tragedije, neka se ne igraju – Republika Srpska je krvlju plaćena – poručio je Savanović.
Istakao da je Republika Srpska istorijska težnja srpskog naroda da ostane na ovim prostorima.
– Od dolaska Srba na ovaj prostor, od 9. vijeka, mnogi su dali život za slobodu i pravdu. Neka žive Republika Srpska, Srbija i srpski narod. Јednog dana da srpski narod ne bude razdvojen Drinom kao granicom, već Drinom kao rijekom na čijoj lijevoj i desnoj obali živi srpski narod – poručio je Savanović.
On je naveo da je stradanjima Srba kumovala i srpska politika koja je formirala Kraljevinu SHS, pa Јugoslaviju, nakon čega je uslijedilo formiranje NDH u kojoj su Srbi ubijani na svakom koraku.
Savanović je istakao da je veličina hercegovačkih ustanaka 1875, 1882. i 1941. godine to što su ohrabrili srpski narod i trasirali borbu protiv okupatora.
Predsjednik Predsjedništva Boračke organizacije Republike Srpske Duško Miletić rekao je da je “Nevesinjska puška” bila početak kraja otomanske okupacije.
– Hercegovcima nikada nije bilo teško proliti krv za slobodu, što se pokazalo i u otadžbinskom ratu – naveo je Miletić.
Prva “Nevesinjska puška” izbila je 9. jula 1875. godine protiv otomanske vlasti i ubrzo se proširila na cijelu BiH, uz podršku Srbije i Crne Gore, što je dovelo do izbijanja srpsko-turskog rata i nastanka Velike istočne krize.
Druga “Nevesinjska puška”, poznatija kao “Uloški ustanak”, izbila je u januaru 1882. godine napadom ustanika na austrougarsku žandarmerijsku stanicu u Ulogu, zbog donošenja “Vojnog zakona” o obaveznom služenju vojske mladića iz BiH.
“Nevesinjska antifašistička puška” predstavlja oružani otpor ustašama 3. juna 1941. godine u selu Drežanj, nakon masakra 27 ljudi u selu Udružnju kod Nevesinja.
Ovaj oružani otpor fašističkom okupatoru se u trećoj knjizi Otadžbinskog rata Rusije pominje kao prvi antifašistički ustanak u porobljenoj Evropi. Međutim, komunističke vlasti bivše Јugoslavije nisu proglasile ovaj dan za Dan ustanka protiv okupatora, već 4. juli.
/SRNA/
