U Domu zdravlja Trebinje uvedene su nove zdravstvene usluge, neke i po prvi put, urađena rekonstrukcija glavne zgrade stare više decenija, niz aktivnosti sa ciljem poboljšanja kvaliteta rada, a u saradnji sa Medicinskim fakultetom u Foči otvoren je Edukativni centar za specijalizante iz porodične medicine iz regije Hercegovine, čime je ova ustanova zvanično postala jedna od nastavno – naučnih baza ovog fakulteta. Prema riječima direktora trebinjskog Doma Zdravlja, Maje Mićunović, kontinuirano se radi na unapređenju usluga i kvaliteta zdravstvene zaštite te usavaršavanja kadra pa trebinjski Dom zdravlja danas ostvaruje stabilnost u poslovanju, obezbjeđujući sigurnost i povjerenje korisnika.
Maja Mićunović, direktor Doma zdravlja Trebinje
– U proteklom periodu uveli smo brojne novine. Prije svega, dodatnim edukacijama kadra, našim korisnicima su po prvi put dostupne nove usluge u porodičnoj medicini – spirometrija, osnovni ultrazvučni pregledi, a uskoro i dermoskopija. Uvođenjem ovih usluga omogućeno je rano uspostavljanje dijagnoze, te smanjena potreba za upućivanjem pacijenata u Bolnicu, čime je, prvenstveno, korisnicima poboljšana dostupnost usluga. Sa druge strane, unapređujemo i kvalitet primarne zdravstvene zaštite jer ljekari porodične medicine stiču dodatne vještine koje im omogućavaju sveobuhvatniji pristup pacijentima. Važno je napomenuti da je po prvi put odrađena ozbiljnija rekonstrukcija glavne zgrade Doma zdravlja, uz podršku Gradske uprave Trebinje. Završena je rekonstrukcija objekta izgrađenog 80. godina kroz tri faze: rekonstrukcija kompletne fasade i zamjena otvora i nadstrešnice na ulazu u Dom zdravlja, a sve sa ciljem poboljšanja uslova za pacijente, unapređenje uslova rada osoblja, bolje energetske efikasnosti, kao i modernizacije samog izgleda zdgrade. Pored naše primarne obaveze – da svima pružimo sveobuhvatnu, kvalitetnu i dostupnu primarnu zdravstvenu zaštitu, uprkos izazovnim situacijama poput Kovid pandemije, uspjeli smo racionalnim poslovanjem i uz pomoć Vlade RS, da akumulirani dug prema Poreskoj upravi iz prethodnih godina, koji je u jednom momentu iznosio blizu 8.000.000 KM, u potpunosti izmirimo, te sa ponosom mogu istaći da ostvarujemo pouzdanost i stabilnost u poslovanju.
BOLJA DOSTUPNOST USLUGA
„Došlo je vrijeme promjena kada porodični ljekar može mnogo više da učini za svog pacijenta i dopuni klinički pregled u potrebnom momentu. Razvoj novih tehnologija i dijagnostičkih metoda zahtijeva i dodatne edukacije porodičnih ljekara, a s obzirom da je glavni cilj dobre kliničke prakse brzo i rano postavljanje dijagnoze, pomoću ultrazvuka ili spirometra, edukovani ljekari moći će na licu mjesta da isključe ili potvrde odrđene sumnje i na taj način pruže najbolju moguću uslugu svojim pacijentima. Veliki je broj usluga koje pruža Dom zdravlja Trebinje, a obuhvataju: usluge porodične medicine, hitne medicinske pomoći na terenu i u ambulanti, stomatološke usluge, usluge bazične rehabilitacije, zaštite mentalnog zdravlja, konsultativno-specijalističke usluge i pregledi iz ginekologije i pedijatrije, razne mjere i aktivnosti iz oblasti higijensko-epidemiološke zaštite. Pružaju se preventivne i dijagnostičke usluge, omogućena je terapijska usluga hroničnim bolesnicima, sistematski pregledi za djecu i odrasle, usluge fizičke rehabilitacije i oporavka pacijentima nakon povreda i medicinskih stanja i oboljenja koje zahtjevaju rehabilitaciju, usluge oboljelima od mentalnih bolesti, zavisnicima i mnoge druge. Samo u prethodnoj godini u Domu zdravlja pruženo je oko 345 000 usluga i aplicirano oko 30 000 terapija, od toga oko 185 000 pruženo je u Službi porodične medicine, 45 000 u Službi hitne mediicinske pomoći, isto toliko u Centru za bazičnu rehabilitaciju u zajednici.“
Rekonstrukcija glavne zgrade, izgled – nekad i sad
- Ono što je, reklo bi se, privuklo najviše pažnje sugrađana su usluge ultrazvučne dijagnostike abdomena i urotrakta, koje se od sada obavljaju u Domu zdravlja. U čemu se ogleda njihova prednost?
– U cilju što bolje dostupnosti zdravstvene zaštite našim sugrađanima, ali i rasterećenja sekundarnog nivoa zdravstvene zaštite, Dom zdravlja je sa Bolnicom Trebinje zaključio Sporazum o saradnji, čime smo preuzeli obavezu da navedene usluge od januara ove godine pruža kadar koga angažuje naša Ustanova. Sa uputnicom porodičnog ljekara, pacijenti se zakazuju kod glavne sestre Porodične medicine, gdje dobijaju termin, uz minimalan interval čekanja, u zavisnosti od stepena hitnosti njihovog zdravstvenog stanja. Ovo je velika prednost za pacijente jer su liste čekanja svedene na minimum. Vjerujem da je ovo značaj za ljekare u Bolnici koji su rasterećeni po pitanju ovih usluga, što u konačnici znači više prostora za zbrinjavanje pacijenata čije medicinsko stanje to zahtijeva.
Ultrazvučna dijagnostika u Porodičnoj medicini
- U Domu zdravlja se radi i spirometrija, što je, takođe, odnedavno uvedeno?
– Spirometrija kao usluga je novina koja se od prije par mjeseci pruža u okviru Službe porodične medicine, nakon što je šestoro zaposlenih iz ove službe uspješno završilo edukaciju i predstavlja značajan iskorak u porodičnoj medicini – ranija i efikasnija dijagnostika plućnih bolesti. Uz spirometriju, dodatne edukacije iz oblasti pružanja usluga ultrazvučne dijagnostike u porodičnoj medicini završilo je troje ljekara, specijalista porodične medicine, a u ovoj godini, takođe, planiramo poslati specijalistu porodične medicine na dodatnu edukaciju iz dermoskopije.
- Prošle godine otvoren je i Edukativni centar za specijalizante iz porodične medicine iz regije Hercegovine. O čemu je riječ i koliko je Centar značajan za buduće ljekare porodične medicine?
– U novembru prošle godine potpisali smo sporazum sa Medicinskim fakultetom u Foči, čime je naša Ustanova zvanično postala jedna od nastavno – naučnih baza ovog fakulteta, a dogovorena saradnja ima za cilj nastavak i unapređenje naučne i nastavne saradnje u svim oblastima u kojima ćemo zajedno djelovati kroz međusobne posjete i razmjene iskustava, kako u nastavnom, naučnom i istraživačkom procesu, tako i kroz realizaciju većeg dijela praktične nastave za buduće specijalizante iz porodične medicine. Cilj Edukativnog centra je da specijalizantima iz porodične medicine omogući sticanje praktičnih kliničkih vještina i usvajanje najnovijih smjernica i pristupa u liječenju pacijenata pod komentorstvom naših specijalista porodične medicine, u trajanju od najmanje 24 mjeseca. Dom zdravlja Trebinje je jedna od četiri zdravstvene ustanove u RS koja je u pogledu prostora, opreme i kadra ispunila uslove za otvaranje jednog ovakvog centra, što predstavlja značajan iskorak kako za našu Ustanovu tako i za grad Trebinje jer će prije svega olakšati pronalazak rješenja kada je u pitanju deficit kadra, naročito ljekara porodične medicine, obzirom da će svi budući specijalizanti regije Hercegovine, svoj specijalizantski staž odrađivati u Trebinju i u našem Domu zdravlju, umjesto u Foči kako je do sada bila praksa. Otvaranje Centra dokaz je kontinuiranog ulaganja u ljudske resurse i sa sigrunošću mogu da kažem da je Edukativni centar iz porodične medicine jedan od najznačajnijih događaja za našu ustanovu, ali i za Trebinje.
Zaključen Sporazum o otvaranju edukativnog centra sa Medicinskim fakultetom u Foči
- U trebinjskom Domu zdravlja dostupne su i usluge Centra za mentalno zdravlje, Centra bazične rehabilitacije i Bobat terapeuta, koliko smo upoznati, jedine ovakve vrste u Istočnoj Hercegovini?
– Da, ovi centri su od posebnog značaja jer su jedini u našoj regiji pa se usluge Centra za mentalno zdravlje i CBR-a, u kojem ujedno imamo i dva Bobat terapeuta, osim našim sugrađanima pružaju i osiguranicima sa područja Ljubinja, Bileće i Berkovića.
Centar za mentalno zdravlje djeluje u okviru JZU Dom zdravlja Trebinje i pruža usluge prevencije, dijagnostike i liječenje mentalnih poremećaja, promocije značaja mentalnog zdravlja pojedinca i zajednice, kao i prevenciju i njihovo rano otkrivanje, dijagnostiku i liječenje. Uključuje i kontinuirano praćenje osoba sa mentalnim poremećajima nakon bolničkog liječenja, podršku i rad sa porodicom, individualnu i grupnu psihoterapiju, okupaciono-radnu terapiju i aktivnosti po želji korisnika, savjetovalište za alkoholizam i narkomaniju.
U Centru za bazičnu rehabilitaciju u zajednici, naš tim u okviru svojih redovnih aktivnosti pružao je i usluge prevencije i liječenja tjelesnih deformiteta u periodima koštanog rasta dječije populacije, kao i ljekarske preglede i fizikalni tretman posttraumatskih stanja lokomotornog aparata, preoperativnu pripremu za hirurški tretman posttraumatskih stanja, tjelesnih deformiteta i uznapredovalih degenerativnih promjena zglobova, zatim ljekarske preglede i fizikalni tretman svih stanja kod bolesti degenerativnog, zapaljenskog i vanzglobnog reumatizma i stanja kod neuroloških bolesti.
Usluge Bobat terapeuta pružaju dva licencirana terapeuta sa međunarodno priznatim sertifikatom i naprednim nivoom kursa (NRT baby edukacijom). Usluge terapije za naše mališane su besplatne i dostupne su u okviru Službe za bazičnu rehabilitaciju u zajednici (CBR). U našoj državi generalno, Bobat terapija manje je dostupna na primarnom nivou zdravstvne zaštite a glavni razlozi su veoma opsežne i skupe obuke i kursevi koji traju duži vremenski period, čije usluge su uglavnom dostupne u specijalizovanim ustanovima za rehabilitaciju, poput banja i bolnica. Ovaj savremeni vid rehabilitacije kojim se koriguju neurorazvojni poremećaji kod beba i male djece, pruža se pod nadzorom ljekara specijaliste fizijatra.
RAD NA PREVENCIJI POREMEĆAJA U PONAŠANJU DJECE I MLADIH
„Zaposleni u našoj Ustanovi su se u 2024. godini svakodnevno kroz radionice, individualne i grupne psihoterapije, okupaciono – radne terapije, bavili i prevencijom, ali i razmatranjem već nastalog problema poremećaja u ponašanju kod djece i mladih. U Domu zdravlja ordinira tim koji radi na prevenciji asocijalnog ponašanja djece i mladih, a čine ga: specijalista psihijatar, psiholog, logoped, defektolog, socijalni radnik i radno okupacioni terapeut. Usluge koje su pružane tokom prošle godine uglavnom su se odnosile na pregled, prevenciju, dijagnostikovanje i tretman poremećaja svih procesa povezanih sa funkcijom govora, percepcijom i produkcijom oralnog i pisanog jezika, oblicima neverbalne komunikacije, te individualni rad sa licima kojima je izrečena zaštitna mjera obaveznog liječenja na slobodi, osnaživanje i zastupanje u procesima ostvarivanja prava pacijenata, saradnja sa odgovarajućim ustanovama u cilju podrške pacijentu, socioterapijski tretman i socioterapijski rad na terenu, opservacija i procjena ličnosti“.
- Dom zdravlja Trebinje ustanova je primarnog nivoa zdravstvene zaštite i različita je uloga svake od devet medicinskih službi. Imate li mogućnosti za stručna usavršavanja ljekara i medicinskih sestara i tehničara, kao važnog segmenta u svakom pozivu, a u ovom posebno?
– Dom zdravlja Trebinje pruža usluge primarne zdravstvene zaštite za sve stanovnike na području Grada Trebinja i raspolaže sa osam ambulanti Porodične medicine: četiri stomatološke, dvije ambulante za Konsultativno – specijalističku zaštitu iz ginekologije i pedijatrije, Centrom za bazičnu rehabilitaciju i Centrom za zaštitu mentalnog zdravlja. U sastavu naše ustanove je i Služba za hitnu medicinsku pomoć, koja pruža usluge hitne medicinske pomoći 24 časa dnevno, Služba snadbijevanja lijekovima i medicinskim sredstvima, kao i Higijensko epidemiološka služba. Svaka ima različitu ulogu i značaj u pružanju sveobuhvatne zdravstvene zaštite i u pogledu medicinskog kadra u potpunosti zadovoljavamo sve zahtjeve definisane pozitivno pravnim propisima, u pogledu stručnosti i obrazovanja.
Kada govorimo o medicinskom kadru našim korisnicima na raspolaganju je: 11 specijalista porodične medicine, po dvoje specijalista ginekologije, pedijatrije, urgentne medicine, po jedan dječije i preventivne stomatologije, zatim specijalista fizikalne medicine i rehabilitacije, specijalista psihijatar, epidemiolog, tri stomatologa, šest doktora opšte prakse i trenutno četiri specijalizanta iz pedijatrije, urgentne, fizijatrije i porodične medicine, dva Bobat terapeuta, psiholog, logoped, defektolog i oko 70 medicinskih sestara i tehničara. U skladu sa razvojem novih tehnologija i dijagnostičkih metoda, kontinuirano se ulaže u dodatne edukacije i stručno usavršavanje medicinskog kadra. U protekloj godini desetak zaposlenih uspješno je završilo školu ultrazvuka i spirometrije. Seminare, simpozijume, kongrese i edukacije redovno i uspješno, svake godine prema Planu edukacija, završavaju zaposleni naše ustanove, a neki od mnogobrojnih su: Dani porodične medicine, Međunarodni kongres -Pedijatrijski dani, Međunarodna škola UZ u reproduktivnoj medicini, Ginekološko-akušerska nedjelja, Bobat koncept za fizioterapeute…
- Osim u kadar, ulagali ste i u opremu, kao i u parking Dječijeg dispanzera i Higijensko – epidemiološke službe?
– Funkcionisanje ustanove nije moguće bez ulaganja i praćenja trendova u pružanju usluga primarne zdravstvene zaštite. Za kvalitetno i svrsishodno funkcionisanje, a kako bi naši zaposleni na najbolji mogući način mogli da odgovore radnim izazovima, u protekle četiri godine uložili smo dosta napora da od opreme nabavimo sve što je neophodno za nesmetano funkiconisanje.
Tako je u protekloj godini puno uloženo u stomatološku zdravstvenu zaštitu, gdje je uglavnom korištena stara i dotrajala oprema, uz medicinski namještaj star i po 20 godina. Vizuelni efekat prilikom boravka u ambulantama bilo je neophodno promijeniti, učiniti ga ugodnijim, kako bi se moglo očekivati ispunjenje ciljeva koji su postavljeni. U jednoj od ambulanti, iz sopstvenih sredstava, nabavljena je nova stomatološka stolica, a otpočeli smo sa obnavljanjem medicinskog namještaja, te renoviranja same ambulante. Ove aktivnosti započeli smo u drugoj polovini 2024. a u planu je nastavak tokom ove godine, u skladu sa raspoloživim finansijskim sredstvima. Između ostalog, nabavili smo dvije stomatološke stolice, iz sopstvenih sredstava autoklav – uređaj za centralnu sterilizaciju, zatim nove EKG aparate u svim ambulantama porodične medicine. Takođe u CBR – u je nabavljen i kombinovani aparat za fizikalnu terapiju. Ovo je samo dio onoga što je urađeno u prethodne četiri godine.
Pri kraju je i završetak radova na parking prostoru za korisnike Dječijeg dispanzera i Higijensko epidemiološke službe jer nam je cilj bio obezbijediti parking mjesta za roditelje koji dovode djecu kod pedijatra, odnosno na vakcinaciju. U saradnji sa Gradskom upravom, ovaj problem konačno će biti riješen, a parkiranje regulisano uz potvrdu Dječijeg dispanzera, pošto je parking isključivo namijenjen roditeljiima djece kojima su potrebne usluge naše ustanove.
Renovirana jedna stomatološka ambulanta
- Da li je bilo novih projekata, na šta smo navikli ranijih godina kada je riječ o trebinjskom Domu zdravlja?
– Što se tiče projekata, moram da istaknem da u saradnji sa FZO Crne Gore, Domom zdravlja Podgorica i Domom zdravlja Split učestvujemo tj. apliciramo za IPA sredstva EU, a ideja je da se kroz projekat nabavi oprema za RTG dijagnostiku. Projekat je značajan jer bi se kroz njega uspostavila i trilateralna saradnja sa zdravstvenim centrima u regionu, te bi na taj način došlo do razmjene i znanja i informacija.
- Svjedoci smo ranijih godina i brojnih donacija, da li je sličnih bilo u skorijem periodu, odnosno da li je trebinjskom Domu zdravlja nešto neophodno za što bolji i nesmetan rad?
– U proteklom periodu kroz razne projekte, od kojih je najznačajni “Jačanje sestrinstva u BiH”, finansiran od strane Vlade Švicarske, Fondacije Fami i Ministarstva zdravlja RS, dobili smo značajne donacije od medicinske i računarske opreme, kao i automobil za potrebe patronažnih sestara u okviru implementacije proširenog modela polivalentne patronaže. Svaka donacija ima ogroman značaj za funkcionisanje ustanove. Predstavlja vitalni dodatak budžetskim sredstvima, ključnim za održavanje kvaliteta primarne zdravstvene zaštite, s obzirom da su finansijska sredstva često nedovoljna da pokriju sve potrebe zdravstvene ustanove, naročito kada je u pitanju nabavka novih i sofisticiranih aparata poput ultrazvuka, defibrilatora, laboratorijske opreme i slično.
- Sa kojim izazovima se Dom zdravlja suočava u funkcionisanju i na koji način ih prevazilazite u cilju zadovoljenja potreba pacijenata sa jedne, te ostvarenja efikasnog poslovanja sa druge strane?
– Poput većine zdravstvenih ustanova i naša je suočena sa nizom izazova koji u budućnosti mogu direktno uticati na dostupnost i kvalitet samih usluga. Trenutno, najveći izazov je deficit medicinskog kadra – ljekara opšte prakse, kojih već odavno nema na Zavodu za zapošljavanje, ali i mogući odliv postojećeg kadra koji se zbog boljih uslova rada i primanja odlučuju za rad u inostranstvu. Za sada veoma uspješno uspijevamo da odgovorimo ovom izazovu, međutim to je pitanje koje zahtijeva ozbiljniju reformu i dodatna ulaganja. Izazovi su nam i dotrajala oprema i nedovoljno finansiranje koje direktno utiče na otežanu nabavku savremene opreme, održavanje objekata i plata zaposlenih. Iako je naš primarni cilj prevencija, nažalost, zbog preopterećenosti i nedostaka resursa, nedovoljno pažnje se posvećuje preventivnim programima, samim tim broj preventivnih pregleda još uvijek nije na zadovoljavajućem nivou, te će se u narednom periodu raditi na povećanju broja ovih pregleda i usluga. Najbitnija aktivnost, ujedno i izazov, tiče se prelaska naše ustanove na trezorsko poslovanje Grada Trebinja, te od 1. januara 2025. godine poslujemo u okviru trezorskog sistema Grada. Prelazak na lokalni trezor predstavlja značajnu reformu u sistemu finansiranja same ustanove čiji cilj je bolja finansijska stabilnost i transparentnost u poslovanju. Uprkos izazovima, sigurno da će trezorski sistem donijeti veću finansijsku disciplinu, samim tim i stabilnost, jer omogućava lokalnoj zajednici bolji uvid i kontrolu nad poslovanjem, s obzirom da je upravo budžet grada garant za izmiranje redovnih obaveza Doma zdravlja, u skladu sa odobrenim finansijskim planom i budžetom. Menadžment Doma zdravlja uradiće sve što je u našoj mogućnosti da ovi izazovi ne utiču na kvalitet pružanja usluga i zadovoljstvo naših pacijenata.
- Koji su Vam planovi u predstojećem periodu?
– Cilj nam je da, uz trenutnu finansijsku stabilnost, i dalje ulažemo u infrastrukturu, kadar, opremu i nastavimo sa pozitivnim trendom u modernizaciji i proširenju usluga primarne zdravstvene zaštite na zadovoljstvo naših pacijenata. Fokus u 2025. godini će nam, kao i u prethodnom periodu, biti na stvaranju najboljih mogućih radnih uslova u prostorijama Dom zdravlja Trebinje, kako bi pacijenti i medicinsko osoblje bili zadovoljni. Činjenica je da je naša ustanova smještena u objektu starom više od 40 godina pa ćemo nastaviti sa ulaganjima u rekonstrukciju. U saradnji sa Gradskom upravom kroz kapitalni grant, obezbijeđena su sredstva za rekonstrukciju krova i fasade na Dječijem dispanzeru, a s obzirom da je ovaj objekat star više od 100 godina i da predstavlja zaštićeno kulturno dobro, rekonstrukcija će biti takva da se izgled objekta bitno ne promijeni.
U prošloj godini otpočeli smo sa aktivnostima podizanja na viši nivo naše stomatološke službe i nakon niza godina planirano je ulaganje u dvije ambulante, u namještaj, instrumente i u izgled ordinacija, jer je vizuelni doživljaj važan za pacijente. Dio izuzetno stare medicinske opreme, čija je funkcionalnost gotovo pa minimalna, nastojaćemo što prije da zamijenimo, kao što smo to radili prethodnih godina. U skladu sa finansijskim mogućnostima planiramo i renoviranje u prostorijama Službe za hitnu medicinsku pomoć, te nabavku još jednog sanitetskog vozila. Po dobijanju Rješenja resornog Ministarstva o ispunjenosti uslova za pružanje usluga iz laboratorijske i RTG dijagnostike, u planu je da otpočnemo i sa pružanjem ovih usluga, s obzirom na činjenicu da dvije i po decenije te usluge za Dom zdravlja ugovara i pruža Bolnica Trebinje. Po prelasku Bolnice u nove prostorije, uz podršku Gradske uprave, nadamo se da će objekat “zadužbina porodice Galeb” biti ustupljen nama na korištenje, čime bi službe koje su dislocirane bile smještene u jednom objektu pa bismo u velikoj mjeri riješili jedan od osnovih problema u funkiocisanju koji se ogleda u nedostatku prostora i opreme.
Radio Trebinje
