Zločin u Pridvorici specifičan je po tome što nije bilo svjedoka jer su pobijeni svi stanovnici, osim onih koji se nisu tu zatekli.
Priredila: Milosava SUPIĆ VUKOVIĆ
Milan Nikčević, profesor istorije iz Gacka, navodi da je Pridvorica, selo koje se nalazi u Borču, u gatačkoj opštini, rana koja ne može da zacijeli i ima simboličnu važnost za Gačane i cijelu Hercegovinu.
Zločin u Pridvorici specifičan je po tome što nije bilo svjedoka jer su pobijeni svi stanovnici, osim onih kojih se nisu tu zatekli.
Na pravoslavni Božić, 7. januara 1942. godine, ustaše su na prevaru pohvatale sve stanovništvo i na najsvirepiji način ubijale djecu, žene i starce.
Pridvorica je selo kojeg nema, pa se sve priče pričaju iz arhiva i predanja, a samo ruševine zarasle u šiblje svjedoče da je tu nekada bilo života. Nema ko da ih obnavlja.
Hroničar ratnih dešavanja u Hercegovini, istoričar Savo Skoko u svojoj knjizi “Krvavo kolo Hercegovačko 1941-1942.”, opisujući stravičan zločin u Pridvorici, napisao je da su zločinci prvo sve stanovništvo povezali, a potom, nakon stravičnog mučenja i mrcvarenja, poklali ili ubili tupim predmetima: kočevima, pridrugama, lopatama i sjekirama.
Nakon likvidacije svih odraslih muškaraca, mlađe žene i djevojke su natjerane da pokupe unakažene leševe očeva, muževa i braće, koji su ležali u lokvama krvi, a potom su silovane, pa zatvorene u štalu i zapaljene sa djecom, majkama, babama i svekrvama.
Skoko je u knjizi napisao da je malo stratišta u Hercegovini sa kojih niko nije uspio da pobjegne kao što je to slučaj u Pridvorici.
“Ne postoje autentična svjedočanstva žrtava o zločinu. Već samo njegovi krvavi tragovi i oskudni podaci koje su dala dvojica učesnika u tom zločinu organima Državne bezbjednosti u Gacku, na osnovu kojih je i napisan ovaj tekst”, navodi se u knjizi.
Svih 150 učesnika u ovom monstrouznom zločinu odlikovano je Ukazom poglavnika Nezavisne Države Hrvatske Ante Pavelića zlatnim, srebrnim i bronzanim kolajnama za hrabrost.
Da bi se o Pridvorici govorilo i podsjećalo na istinu, Klub Gačana u Beogradu zvanično je pokrenuo inicijativu i sačinio studiju da Pridvorica bude proglašena za spomen-kompleks.
Nikčević ističe da je priča o Pridvorici, nakon Drugog svjetskog rata, kada se nije smjelo mnogo govoriti o tome, išla tiho, od sela do sela i bila kazivana uz gusle.
“Moramo da Pridvoricu, Prebilovce i Korićku jamu približimo novim generacijama, da istinu iznesemo na svjetlost dana i da se oko tih mjesta i mučeničkih predaka okupljamo”, naglašava Nikčević.
On napominje da u udžbenike moraju ući i Prebilovci i Pridvorica, kao i da se više mora govoriti o Jasenovcu i Jadovnu.
U Pridvorici je jedino Crkva Svetog kneza Lazara ostala kao svjedok postojanja srpskog stanovništva.
Zahvaljujući gatačkom parohu Velimiru Kovaču, koji je uložio veliki napor u organizaciju obnove crkve i njeno uređenje, iako nije pripadala njegovoj parohiji, ovaj vjerski objekat sada služi namjeni, a oko njega se okuplja narod Hercegovine i podsjeća stravičnih događaja.
Sveštenik Kovač ističe za Srnu da je 1936. godine neimar Vule Skoko sa mještanima podigao crkvu i da je jedna manja obnova uslijedila nakon Drugog svjetskog rata.
Voljom i trudom opštine Gacko, dobrovoljnih davalaca krvi, lovačkog udruženja “Vranjača”, Planinarskog društva, srodnika mještana Pridvorice iz susjednih sela i opština, te svih dobrih ljudi, obnovljen je hram koji je 26. jula 2009. godine osveštan.
Kovač kaže da su u toku pripreme za Vidovdan – 28. jun, kada je i slava crkve, te ističe da se očekuje veliki broj gostiju.
/SRNA/
